گروه نرم افزاری آسمان

سند شماره 209






- شماره سند شورای امنیت:16438 / S
27 مارس1984 (7 فروردین 1363)
نامه مورخ 17 مارس 1984 نمایندگی دائمی عراق در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به گزارش‌های دولت متبوعم، احتراما عطف به نامه شما که طی سند 16433 / S مورخ

[ صفحه 112]

26 مارس 1984 مبنی بر گزارش کارشناسان منتخب دبیر کل جهت تحقیق درباره ادعاهای جمهوری اسلامی ایران در مورد استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی منتشر شد، مایلم مطالب ذیل را به اطلاع برسانم:
1- دولت عراق هیچ نظریه‌ای جهت درج در گزارش هیئت نداده و هیچ ارتباطی با گزارش نداشته است.
عراق از این قبیل سلاح‌ها استفاده نکرده است و اگر کارشناسان اعزامی دبیر کل مواردی از این نوع سلاح‌ها در برخی از مناطق ایران یافتند، حاکی از آن است که ایران یکی از طرفین بوده و نسبت به آن مسئولیت دارد.
2- اقدامات وحشیانه رژیم ایران بر همگان شناخته شده است. این رژیم کودکان را به خطوط جبهه اعزام نموده و از اینها جهت انفجار مین‌ها استفاده نموده است و[...]و آن را توجیه می‌نماید و دیگر بی‌رحمی‌های وحشیانه این رژیم را با بهانه‌های مذهبی نادرست، شنیده‌اید.
همچنین زندانیان را می‌کشد، بر همین اساس این احتمال وجود دارد که نمی‌تواند به دور از جعلیات واهی خود، حکمرانی کند. از همین رو در جست و جوی خلق توجیهاتی برای شکست‌های خود در تجاوزات خویش علیه عراق بوده، تا با خیره‌سری، افکار عمومی بین‌المللی را از مسائل مهم، یعنی لزوم توقف جنگ منحرف سازد.
3- پر واضح است که دبیر کل سازمان ملل به مسئولیت خویش در اعزام هیئت به ایران عمل ننموده است. به صورتی که در گزارش آمده، دبیر کل بنا به اصرار طرف ایرانی به این کار اقدام نموده است. با توجه به این مهم، مایلم نکات ذیل را به اطلاع برسانم:
الف) این حرکت به عنوان بخشی از ابزارهای دبیر کل، از جنبه‌های ثانوی و حادثه‌ای مناقشه به شمار می‌رود و اکنون ضروری‌ترین مسئله، ریشه‌یابی جنگ است. بدین معنا که اصل مناقشه و خاتمه آن طبق قطعنامه‌های شورای امنیت 479 مورخ 28 سپتامبر 514،1980 مورخ 12 جولای 1982، 522 مورخ 4 اکتبر 1982 و 540 مورخ 31 اکتبر 1983 و قطعنامه 3 / 37 مجمع عمومی مورخ 22 اکتبر 1982، از اولویت برخوردار بوده که می‌بایست دنبال گردد.
ب) بخش دیگری از اقدام دبیر کل، پذیرش درخواست‌های یک طرف مناقشه، که اصرار به طولانی ساختن جنگ و نیز اظهارهای صریح جهت اشغال سرزمین طرف دیگر (عراق) و نیز تحمیل اراده سیاسی خود به آن دارد، صورت گرفته است.
این بار دومی است که دبیر کل به درخواست ایران درباره جنبه‌های کم اهمیت مناقشه، پاسخ مثبت داده که همانند اقدام 28 می 1983 دبیر کل که بنا به اصرار ایران تیم تحقیقی را جهت بمباران اهداف غیرنظامی اعزام داشته، می‌باشد.

[ صفحه 113]

باید متذکر شد در حالی که دبیر کل دو درخواست ایران را جهت اعزام هیئت‌های حقیقت‌یاب، اجابت نموده، ولی درخواست‌های مکرر عراق برای اعزام هیئتی جهت تحقیق درباره حقایق مربوط به رفتار با اسیران دو کشور و با توجه به نقض وقیحانه قوانین که اسیران عراقی با آن مواجه می‌باشند و طی نامه‌هایی به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ مورخ 7 می 1983 و 10 فوریه 1984 بیان گردیده، کاملا مورد بی‌توجهی واقع شده است.
ج) بدیهی است با توجه به موارد مذکور، پاسخ مثبت به درخواست‌های طرفی که کلیه قطعنامه‌های شورای امنیت و مجمع عمومی را رد نموده و از همکاری با اعضای کمیته‌های تحقیق جهت حل و فصل مناشقه، براساس قوانین و اصول منشور امتناع می‌ورزد، باعث گردیده که طرف (ایرانی) از نقش دبیر کل به منظور پیشبرد اهداف تبلیغاتی خود استفاده نماید. ما صمیمانه از دبیر کل می‌خواهیم به طرفی که این موارد مشکوک را قبل از اینکه سازمان ملل پیشرفتی مقتدرانه جهت حل و فصل مناقشه داشته باشد، جدی تلقی کرده، ضرورت حل و فصل مناقشه را گوشزد نماید و باید کوشش شود راه حلی صلح‌آمیز طبق قطعنامه‌های سازمان، یافت و نیز نیازمند آن است که از ایران خواسته شود کلیه کنوانسیون‌ها درباره مناقشه را رعایت نموده نه اینکه خود را محدود به انتخاب سازد که تنها به قسمت‌هایی از کنوانسیون‌ها استناد کند که در خدمت اهداف تبلیغاتی‌اش، باشد.
د) دولت عراق با امید به اینکه دبیر کل مسئولیت‌های خویش را با رعایت اصل بی‌طرفی در مناقشه، محفوظ نگه می‌دارد و به تلاش‌های خویش ادامه می‌دهد، به خودش اجازه نخواهد داد که از سوی یکی از طرفین مناقشه به ویژه طرفی که صلح را رد نموده و اصرار به تجاوز داشته و نیز مقررات بین‌المللی را نقض می‌نماید و کاملا به سازمان و قطعنامه‌هایش بی‌توجه می‌باشد، فریب بخورد.
عراق همچنین امیدوار است که سازمان ملل و دبیر کل، اولویت نخست را به پایان دادن مناقشه براساس قوانین بین‌المللی و قطعنامه‌های سازمان بدهد و تلاش نماید گام‌هایی را دو طرف جهت رعایت کلیه کنوانسیون‌ها و عرف بین‌المللی بردارند. از سوی دیگر، دبیر کل چگونه قادر خواهد بود که نقش خاص خود را تحت منشور و مأموریت بشردوستانه خویش، انجام دهد؟ در این باره، عراق از بخشی از بیانیه دبیر کل که درباره ضرورت خاتمه مناقشه می‌باشد، استقبال نموده و آرزو دارد که دبیر کل برای اینکه بتواند در تلاش‌هایش در این زمینه موفق شود، سهولت ایجاد گردد و خواست خود را نه فقط به دولت‌های عراق و ایران بلکه تنها به دولت ایران، به عنوان طرفی که از همکاری طفره می‌رود، تفهیم نماید. در هر حال، عراق مکررا آمادگی خود را جهت همکاری با دبیر کل و با کلیه اقداماتی که جهت حال برقراری آتش‌بس و خاتمه مناقشه صورت می‌گیرد، اعلام داشته است.
ریاض م. س. القیسی - نمایندگی دائمی جمهوری عراق در سازمان ملل

[ صفحه 114]


سند شماره 210

- شماره سند شورای امنیت:16446 / S
- 28 مارس 1984 (8 فروردین 1363)
نامه مورخ 27 مارس 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم، به اطلاع می‌رسانم که رژیم متجاوز عراق در پی نقض کلیه اصول بین‌المللی، یک بار دیگر به استفاده از بمب‌های شیمیایی متوسل شده و سه مرتبه به پرسنل غیرنظامی ایران در غرب منطقه جفیر در مورخ 17 مارس 1984 حمله نموده و با کمال تأسف مطلع شدیم که جنایتکاران در این حملات از عامل عصبی استفاده کرده‌اند.
آیا باور دارید که جامعه بین‌المللی هیچ اقدام جدی جهت جلوگیری از ارتکاب بیشتر این قبیل جنایات توسط عراق به عمل نیاورده است؟
سعید رجائی خراسانی - سفیر نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

سند شماره 211

- شماره سند شورای امنیت:16447 / S
- 28 مارس 1984 (8 فروردین 1363)
نامه مورخ 27 مارس 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم، مایلم توجه شما را به خبر ناگوار مربوط به حسن ابراهیمی، یکی از قربانیان جنگ شیمیایی عراق که بر اثر شدت جراحات وارده در بیمارستان کارلینسکان (Carlinskan) استکهلم در مورخ 5 مارس 1984 به شهادت رسید، جلب نمایم. قربانی دوم علی سورجانی 19 ساله بود که بر اثر همان بیماری مزمن در بیمارستان آپسالای (Upsalaye) استکهلم در مورخ جمعه 19 مارس 1984 جان به جان آفرین تسلیم کرد.
سعید رجائی خراسانی - سفیر و نماینده دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

[ صفحه 115]


سند شماره 212

- شماره سند شورای امنیت:16454 / S
- 30 مارس 1984 (10 فروردین 1363)
اعلامیه رئیس شورای امنیت
در اجلاس 2524 شورای امنیت که در تاریخ 30 مارس 1984 درباره بررسی موضوع تحت عنوان «وضعیت میان ایران و عراق» تشکیل شد، رئیس شورای امنیت بیانیه ذیل را قرائت کرد:
از طرف اعضای شورای امنیت اعلامیه ذیل را قرائت می‌نمایم:
اعضای شورای امنیت مجددا موضوع تحت عنوان «وضعیت میان ایران و عراق» را مورد بررسی قرار داده و تأسف عمیق خود را از این مناقشه که صلح و امنیت بین‌المللی را در منطقه به مخاطره افکنده است، اعلام داشتند. همچنین گزارش کارشناسان اعزامی دبیر کل جهت تحقیق درباره موارد ادعاهای جمهوری اسلامی ایران در خصوص استفاده از سلاح‌های شیمیایی (16433 / S) را مورد ملاحظه قرار دادند.
آنها نگرانی خاص خویش را از نتیجه‌گیری متفق القول کارشناسان در تأیید استفاده از سلاح‌های شیمیایی ابراز داشتند. به علاوه، نگرانی عمیق خود را در مورد گزارش‌های نقض حقوق بین‌المللی و اصول و مقررات بین‌المللی که جامعه جهانی پذیرفته، ابراز نموده و جهت جلوگیری و کاهش تلفات انسانی جنگ تأکید کردند و قویا بر استدلال‌های دبیر کل صحه گذاشتند که این نگرانی‌های بشردوستانه، نمی‌تواند کاملا برطرف شود جز اینکه به مناقشه غم‌انگیزی که ادامه دارد، خاتمه داده شود؛ زیرا منابع انسانی ارزشمند دو کشور ایران و عراق را می‌بلعد.
اعضای شورا همچنین تصمیمات ذیل را اتخاذ کردند:
- قویا استفاده از سلاح‌های شیمیایی را که توسط هیئت کارشناسان گزارش شده، محکوم نمودند.
- مجددا بر نیاز به پایبندی اصول پروتکل 1925 ژنو و ممنوعیت استفاده از گازهای خفه کننده، سمی و سایر گازها و نیز سلاح‌های میکروبی در جنگ، تأکید گردید.
- آنها کلیه موارد نقض حقوق بین‌المللی بشردوستانه را محکوم نموده و مصرا از طرفین خواستند که به طور کلی اصول و قوانین حقوق بین‌المللی بشردوستانه شناخته شده را که در درگیری‌های نظامی کاربرد دارد رعایت کرده و تعهداتشان را تحت کنوانسیون‌های بین‌المللی که جهت جلوگیری و یا کاستن از خسارت جانی در جنگ در نظر گرفته شده، محترم بشمارند.

[ صفحه 116]

- مجددا بر درخواست خود مبنی بر احترام به قطعنامه‌های شورای امنیت تأکید کرده و مصرا خواستار رعایت دقیق آتش‌بس و حل و فصل صلح‌آمیز مناقشه شدند و از کلیه دولت‌های مرتبط خواستند که به طور کامل با شورا در تلاش‌های خود جهت ایجاد شرایطی که به حل و فصل صلح‌آمیز مناقشه - که مطابق با اصول عدالت و حقوق بین‌المللی است - بینجامد، همکاری نمایند.
- از تلاش‌های میانجی‌گرانه دبیر کل قدردانی گردید و از وی خواستند که به تلاش‌های خود با طرفین مناقشه برای دست‌یابی به حل و فصل جامع، عادلانه و آبرومندانه مورد قبول طرفین مناقشه ادامه دهد.
- تصمیم گرفتند که وضعیت میان ایران و عراق را تحت بررسی، مفتوح نگه دارند.

سند شماره 213

- شماره سند مجمع عمومی: 161 / 36 / A
- شماره سند شورای امنیت:16456 / S
- 2 آوریل 1984 (13 فروردین 1363)
نامه مورخ 29 مارس نمایندگی دائمی فرانسه در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
احتراما از طرف 10 کشور عضو جامعه اقتصادی اروپا که اخیرا ریاست آن را فرانسه عهده‌دار شده، متن اعلامیه مصوب 27 مارس 1984 وزیران امور خارجه این جامعه را ارسال می‌دارم.
Luc laBARRE de NANTEUIL
پیوست
اعلامیه مصوب وزیران امور خارجه ده کشور عضو اتحادیه اقتصادی اروپا در تاریخ 27 مارس 1984
...
2- خاورمیانه
...
ج: ایران - عراق
سران کشورهای عضو در مورد گسترش خطرات جنگ ایران و عراق و آثار آن در منطقه خلیج[فارس]، کل خاورمیانه و صلح و ثبات بین‌المللی اظهار نگرانی نمودند.
گسترش اخیر مناقشه باعث افزایش خسارات به مردم دو کشور شده و می‌تواند راه جدیدی در تشدید خطرناک گسترش مناقشه بگشاید.

[ صفحه 117]

ده کشور نگرانی خود را در مورد ادعاهای استفاده از تسلیحات شیمیایی ابراز نموده و امیدوارند در نتیجه تحقیق سازمان ملل تصمیم مقتضی اتخاذ گردد. آنها هر گونه استفاده از این قبیل تسلیحات را محکوم نمودند.
ده کشور از طرفین درخواست کردند که اصول و مفاد حقوق بین‌المللی بشردوستانه را در مناقشات نظامی رعایت کنند.
ده کشور اظهار امیدواری کردند که طرفین نهایتا قطعنامه‌های شورای امنیت را بپذیرند و درخواست‌های مکرر جامعه بین‌المللی از اینها را مورد توجه قرار دهند. همچنین اظهار امیدواری کردند که طرفین جهت یافتن راه حل صلح‌جویانه، شرافتمندانه برای هر دو کشور همکاری نمایند.
آنها اظهار امیدواری نمودند که دبیر کل سازمان ملل تلاش‌های خویش را برای بازگشت صلح افزایش داده و آمادگی خود را جهت حمایت از وی تا حصول نتیجه ابراز کردند.

سند شماره 214

- شماره سند مجمع عمومی: 798 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت:16465 / S
- 4 آوریل 1984 (15 فروردین 1363)
نامه مورخ 2 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراما عطف به نامه مورخ 23 دسامبر 1983 نمایندگی دائمی جمهوری عراق در سازمان ملل خطاب به جناب‌عالی (A / 38 / 767 - S / 16238) و درباره پاراگراف دوم نامه عراق مبنی بر اینکه «ماده 35 کنوانسیون ژنو در مورد تأمین محیط... وجود ندارد و از سوی مقامات ایران نیز رعایت نمی‌گردد، مایلم توجه جناب‌عالی را به کلیه موارد مربوط به این پروتکل و ضمیمه کنوانسیون‌های ژنو مورخ 12 آگوست 1949 ژنو مربوط به محافظت از قربانیان منازعات نظامی بین‌المللی (پروتکل I) جلب نمایم و ماده 35 آن را به شرح ذیل یادآور می‌شوم:
بخش 1
روش‌ها و ابزارهای جنگ
ماده 35 - اصول اساسی
1- در هر درگیری مسلحانه، حقوق طرفین مناقشه جهت انتخاب روش‌ها یا ابزارهای جنگ نامحدود نیست.

[ صفحه 118]

2- به کارگیری سلاح‌ها، گلوله‌ها و مواد و روش‌های جنگی که ماهیتا باعث جراحت‌های شدید یا دردهای غیر عادی می‌گردد، ممنوع است.
3- به کارگیری روش‌ها یا ابزارهای جنگی که به این منظور استفاده می‌گردد یا انتظار آن را می‌توان داشت که باعث خسارات وسیع، بلند مدت و شدید به محیط طبیعی گردد، ممنوع است.
مایلم اعلام نمایم که پاراگراف 3 ماده مذکور، منظور ما می‌باشد به ویژه اینکه به مطالب ذکر شده ما ارتباط دارد.
سعید رجائی خراسانی - سفیر نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

سند شماره 215

- شماره سند مجمع عمومی: 801 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت:16476 / S
- 10 آوریل 1984 (21 فروردین 1363)
نامه مورخ 10 آوریل 1984 نمایندگی دائمی عراق در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
احتراما به پیوست متن نامه مورخ 10 آوریل 1984 آقای طارق عزیز معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه جمهوری عراق درباره مبارزه تبلیغاتی علیه عراق در مطبوعات خبری غرب خصوصا آن مطبوعاتی که تحت تأثیر صهیونیست‌ها هستند و همچنین در مورد احتمال حمله علیه تأسیسات علمی و صنعتی در عراق برای جناب‌عالی ارسال می‌گردد.
دکتر ریاض القیسی - نمایندگی دائمی جمهوری عراق در سازمان ملل
پیوست
عالی جناب
مایلم توجه جناب‌عالی را به مبارزه شدید مطبوعات غربی علیه عراق، خصوصا مطبوعاتی که تحت نفوذ صهیونیست‌ها هستند، جلب نمایم.
این مبارزه غیر از اقدام آشکار علیه عراق، حامل اخبار رسمی و نیمه رسمی در مورد احتمال تهاجم نظامی علیه تأسیسات علمی و صنعتی در عراق نیز می‌باشد.
به ویژه، مایلم توجه جناب‌عالی را به گزارش‌های مطبوعات خبری غرب در مورد تهدیداتی که بی‌شرمانه علیه عراق صورت می‌گیرد، جلب نمایم که به مقامات عالی رتبه امریکا در وزارت کشور، وزارت دفاع و آژانس اطلاعات مرکزی ایالات متحده آمریکا استناد شده است. این اخبار مطبوعات، همچنین به تماس‌های ایالات متحده - اسرائیل در

[ صفحه 119]

عالی‌ترین سطح در مورد احتمال حملات هوایی علیه اهداف ویژه‌ای در عراق اشاره دارد که چنین اقداماتی با حمله اسرائیل در سال 1981 علیه تأسیسات اتمی عراق مرتبط می‌باشد.
شایان ذکر است که تجاوزات اسرائیل علیه تأسیسات اتمی عراق به طور وسیعی علیه مقاصد صلح‌جویانه می‌باشد و این تجاوزات را مجامع بین‌المللی در شورای امنیت و مجمع عمومی و نیز سازمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سایر سازمان‌های بین‌المللی محکوم کرده‌اند. مبارزه تبلیغاتی در این زمینه و آنچه اکنون آغاز شده براساس همان اتهامات واهی قبلی انجام گردیده و با یکدیگر شباهت دارند.
عراق که در معرض تجاوزات ایران است، تقریبا حدود چهل سال است که از هستی خود دفاع می‌کند تا صلح و ثبات در منطقه را به ارمغان آورد که به همکاری بین‌المللی منصفانه نیازمند بوده و توجه مجامع بین‌المللی را به این طرح‌ها و مقاصد تجاوزگرانه جلب می‌نماید. همچنین درخواست می‌نماید که این اقدامات در معرض افکار عمومی قرار گیرد تا حقیقت روشن گردد. اسرائیل که رژیم ایران را به انواع تسلیحات مجهز ساخته از کلیه ابزارهای بین‌المللی نیز جهت طولانی ساختن جنگ استفاده نموده تا از آن، جهت اهداف توسعه‌طلبانه خویش بهره جوید. این رژیم، تجاوزاتش را علیه عراق در شرایط مشابه و در پشت هاله‌ای مشابه آن انجام می‌دهد، اکنون در صدد ایجاد شرایطی است که انتخابات همانند آنچه در سال 1981 در اسرائیل پدید آمد، انجام بشود.
عراق ضمن هشدار به هر گونه تجاوز اسرائیل علیه این کشور و نیز تأسیسات علمی و صنعتی‌اش، از مجامع بین‌المللی به ویژه شورای امنیت درخواست می‌نماید که مسئولیت خود را جهت جلوگیری از متجاوزان صهیونیست در اجرای طرح‌هایشان و همچنین ادامه رو به تزاید تنش، تجاوز و توسعه‌طلبی در منطقه که موقعیتی بسیار خطرناک برای صلح و امنیت جهانی دارد، انجام دهد.
طارق عزیز - وزیر امور خارجه جمهوری عراق

سند شماره 216

- شماره سند مجمع عمومی: 802 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت:16478 / S
- 21 آوریل 1984 (32 فروردین 1363)
نامه مورخ 11 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری عراق خطاب به دبیر کل
بازگشت به نامه خویش مورخ 27 فوریه 1984(سند 16374 / S)، بنا به اطلاع دولت متبوعم،

[ صفحه 120]

احتراما اطلاعات پیوست را برای جناب‌عالی ارسال می‌دارم. این نامه حاوی گزیده‌ای از اطلاعیه‌های نظامی عراق در فواصل 11 و 30 مارس 1984 درباره گلوله باران اهداف غیرنظامی داخل خاک عراق از سوی نیروهای ایران می‌باشد که منجر به صدمات وسیع به غیرنظامیان شده و خساراتی را به مناطق مسکونی و تأسیسات غیرنظامی وارد ساخته است.
ریاض م. س. القیسی - نمایندگی دائمی عراق
پیوست
در تاریخ 11 مارس 1984 توپخانه سنگین رژیم ایران، شهرهای بصره، خانقین، شعیبیه و مندلی و توابع آنها را گلوله باران کرد. این گلوله باران در خانقین باعث مجروح شدن ده غیرنظامی شده و به چهار خانه مسکونی در بصره خسارت وارد ساخت. همچنین یک غیرنظامی کشته و هفت نفر مجروح شدند و به سه خانه مسکونی و نیز به سه خودروی شخصی خسارت وارد شد.
به علاوه دو خانه مسکونی در شعیبیه تخریب گردید و باعث خسارت به بخشی از اموال غیرنظامی در مندلی گردید.
در 13 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کردند. بر اثر این گلوله باران در بصره هفت غیرنظامی مجروح و به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی آسیب وارد گشت. برخی از اموال غیرنظامیان در مندلی و زرباطیه نیز آسیب دید.
در 14 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. در گلوله باران شهر بصره دو غیرنظامی مجروح و دوازده خودرو غیرنظامی و یک خانه مسکونی خسارت دید. همچنین به تعدادی از تأسیسات غیر نظامی در مندلی صدماتی وارد شد.
در 15 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی، زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران باعث مجروح شدن یک غیرنظامی و تخریب دو خانه مسکونی در بصره گردید. همچنین به دو خانه مسکونی در زرباطیه و تعدادی از اموال غیرنظامیان در مندلی خسارت وارد گشت.
در 16 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران، بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مجروح شدن یک نفر منجر شد و به دو خودرو و یک ساختمان دانشکده در بصره خسارت وارد گشت. همچنین تعدادی از تأسیسات غیرنظامیان در مندلی آسیب دید.
در 17 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی، زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. در این گلوله باران سه نفر کشته و سیزده نفر دیگر از جمله تعدادی زن و کودک مجروح شدند و چهار خانه تخریب شد و به یک خودرو غیرنظامی و اموال

[ صفحه 121]

غیرنظامیان در بصره خسارت وارد گشت. همچنین زیان‌هایی را به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی و اموال آنها در مندلی و زرباطیه باعث گردید.
در 18 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی و توابع آنها را گلوله باران کرد. این گلوله باران باعث کشته شدن یک غیرنظامی گردید و به یک ساختمان غیرنظامی در بصره خسارت وارد ساخت و تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی آسیب دید.
در 19 مارس 1984 توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران سه غیرنظامی را مجروح ساخته و دو خانه مسکونی و یک ساختمان غیرنظامی آسیب دید و باعث آتش‌سوزی در یک مسجد در بصره گردید همچنین یک خودروی غیرنظامی در مندلی خسارت دید.
در 24 مارس 1984، رژیم ایران گلوله باران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را از سر گرفت. در این گلوله باران هفت تن مجروح شدند و یک خانه مسکونی تخریب شد و دو خانه مسکونی و دو خودرو در بصره آسیب دید. چهار خانه مسکونی در مندلی تخریب شد.
در 25 مارس 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران در بصره به کشته شدن دو غیرنظامی و مجروح شدن سه نفر دیگر منجر شد و دو خانه مسکونی و یک خودروی غیرنظامی آسیب دید. تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی و زرباطیه نیز آسیب دید.
در 26 مارس 1984، توپخانه رژیم ایران، گلوله باران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را از سر گرفت. این گلوله باران در بصره به مجروح شدن پنج نفر منجر شد و به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی خسارت وارد گشت. همچنین سه خانه مسکونی در مندلی تخریب گردید.
در 28 مارس 1984، توپخانه نیروهای رژیم ایران گلوله باران شهرهای بصره، مندلی، شعیبیه، زرباطیه و دربندی‌خان را از سر گرفت. این گلوله باران چهار خانه مسکونی در مندلی را تخریب کرد و در شعیبیه سه خانه مسکونی و یک مدرسه تخریب کرد و مسجد شهر خسارت دید و به دو خانه مسکونی در زرباطیه خسارت وارد گردید. همچنین به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در بصره و دربندی‌خان آسیب وارد شد.
در 29 مارس 1984، توپخانه سنگین رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و شعیبیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به کشته شدن یک غیرنظامی و مجروح شدن شش نفر دیگر در بصره منجر شد. در شعیبیه یک خانه مسکونی تخریب شد و به دو خودروی غیرنظامی خسارت وارد گشت. همچنین تعدادی از تأسیسات غیرنظامی و اموال در مندلی آسیب دید.
در ساعت 8:57 قبل از ظهر مورخ 30 مارس 1984، شش جنگنده ایران با عبور از مرزهای بین‌المللی عراق به حریم فضایی عراق تجاوز کردند. دو هواپیما در بخش‌های مسکونی شهر علی غربی به پرواز درآمدند که با آتش پدافند هوایی مواجه شدند و مجبور به

[ صفحه 122]

عقب‌نشینی گردیدند. این تهاجم به مرگ یک غیرنظامی و جراحت سه نفر انجامید و چهار منزل مسکونی و یک خودرو نیز مورد اصابت واقع شد. جنگنده دیگری شهر رواندوز را مورد حمله قرار داد. این تهاجم باعث مرگ هشت غیرنظامی و مجروح شدن سه نفر دیگر گردید و چهار منزل مسکونی و یک خودرو نیز مورد اصابت قرار گرفت.
هواپیمای دیگری شهر رواندوز را مورد حمله قرار داد. این تهاجم باعث مرگ هشت غیرنظامی و مجروح شدن 17 نفر گردید همچنین به انهدام پنج خانه مسکونی منجر شد و به 10 واحد تجاری و 10 خانه مسکونی دیگر خسارت وارد گشت.
در 30 مارس 1984، توپخانه رژیم ایران گلوله باران شهرهای بصره، خانقین، مندلی و شعیبیه را از سرگرفت. این گلوله باران به مجروح شدن دو غیرنظامی منجر شد و به یک خانه مسکونی خسارت وارد گشت و سه خودروی غیرنظامی در شهر بصره آسیب دید. همچنین یک غیرنظامی مجروح شد و دو خانه مسکونی از بین رفت و به چند خانه مسکونی دیگر در شهر خانقین خسارت وارد گشت. همچنین باعث خساراتی به تأسیسات غیرنظامی مختلف در شهرهای مندلی و شعیبیه گردید.
با توجه به مطالب مذکور، مایلم درخواست تنظیمی دولت متبوعم را که در نامه وزیر امور خارجه کشور خویش در مورخ 21 فوریه 1984 (16361 / S) آمده یادآور شوم که اقدام فوری اتخاذ شود تا با گسترش مکانیسم‌های مؤثر جهت تضمین نظارت بین‌المللی اقدام گردد تا جامعه بین‌المللی را قادر سازد تضمین نمایند که شهرها، روستاها و غیرنظامیان گلوله باران نگردند. سازمان ملل به طور حتم این اقتدار را دارا می‌باشد که بتواند چنین مکانیسم‌هایی را تضمین نماید.
از سوی دیگر، رژیم ایران قادر نخواهد بود به سیاست تجاوزگرانه‌اش در گلوله باران وحشیانه شهرها، روستاها و غیرنظامیان داخل عراق ادامه دهد.

سند شماره 217

- شماره سند مجمع عمومی: 182 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت: 16481 / S
- 13 آوریل 1984 (24 فروردین 1363)
نامه مورخ 12 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم و پیرو نامه قبلی خود درباره استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی علیه نیروهای نظامی و غیرنظامی ایران (سند A / 39 / 132 - S / 16416)، احتراما جدول

[ صفحه 123]

حملات شیمیایی ارتش عراق علیه غیرنظامیان و اهداف نظامی در ایران، 19 تصویر از قربانیان جنگ شیمیایی عراق و یک نقشه که نشان دهنده اهداف جنگ شیمیایی عراق تا 5 ژانویه 1984 می‌باشد، ارائه می‌گردد.
سعید رجائی خراسانی - سفیر نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران
حملات شیمیایی ارتش عراق علیه اهداف غیرنظامی در ایران
1، تاریخ حمله: اوایل جنگ، محل: شلمچه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: ناشناخته، تلفات: نامشخص
2، تاریخ حمله: اوایل جنگ، محل: میمک، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: ناشناخته، تلفات: نامشخص
3، تاریخ حمله: 28 دسامبر 1980، محل: بین هلاله و نی خزر، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 7 تا 10 رزمنده شهید شدند
4، تاریخ حمله: اوایل 1981، محل: هویزه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: 1 نفر مجروح
5، تاریخ حمله: 3 ژوئن 1981، محل: ارتفاعات الله اکبر، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
6، تاریخ حمله: 22 ژوئن 1981، محل: پل نادری، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: نامشخص
7، تاریخ حمله: 20 نوامبر 1981، محل: خرمشهر، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
8، تاریخ حمله: 29 سپتامبر 1982، محل: آبادان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: -، تلفات: نامشخص
9، تاریخ حمله: 22 اکتبر 1982، محل: ساوجی، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
10، تاریخ حمله: 27 اکتبر 1982، محل: موسیان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 4 رزمنده شهید شدند و 16 نفر صدمه دیدند.
11، تاریخ حمله: اواخر اکتبر 1982، محل: ارتفاع 175، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: خردل، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: نامشخص
12، تاریخ حمله: اواخر اکتبر 1982، محل: ارتفاع 175، تعداد بمب: 2، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 9 رزمنده شهید شدند
13، تاریخ حمله: 19 دسامبر 1982، محل: تنگاب، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: چندین رزمنده مسموم شدند
14، تاریخ حمله: 21 نوامبر 1982، محل: شمال شلمچه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: نامشخص
15، تاریخ حمله: 1 ژانویه 1982، محل: Bayyveh pase، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 5 رزمنده احساس خفگی کردند
16، تاریخ حمله: 25 ژانویه 1982، محل: کردستان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: تعداد زیادی رزمنده مسموم شدند
17، تاریخ حمله: 8 فوریه 1982، محل: شرهانی، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
18، تاریخ حمله: 24 فوریه 1982، محل: شمال شلمچه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
19، تاریخ حمله: 23 مارس 1983، محل: فکه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: نامشخص
20، تاریخ حمله: 26 مارس 1983، محل: نزدیک Moslem neqabi base، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: نامشخص
21، تاریخ حمله: 29 مارس 1983، محل: سومار، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 4 رزمنده مصدوم شدند
22، تاریخ حمله: 8 آوریل 1983، محل: سومار، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: چندین رزمنده آسیب دیدند
23، تاریخ حمله: 11 ژوئن 1983، محل: نزدیک رودخانه دویرج، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: چندین رزمنده آسیب دیدند
24، تاریخ حمله: 8 آگوست 1983، محل: تمرچین، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: تهوع‌آور، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: نامشخص
25، تاریخ حمله: 8 آگوست 1983، محل: شیوه رش، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: تاول‌زا، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 24 رزمنده مجروح شدند
26، تاریخ حمله: 8 آگوست 1983، محل: حاج عمران، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: تاول‌زا، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: نامشخص
27، تاریخ حمله: 9 آگوست 1983، محل: پیرانشهر، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 10 نفر غیرنظامی مجروح شدند

[ صفحه 124]

28، تاریخ حمله: 9 آگوست 1983، محل: تمرچین، تعداد بمب: 2، نوع گاز شیمیایی: خردل، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 39 رزمنده مجروح شدند
29، تاریخ حمله: 9 آگوست 1983، محل: حوالی پیرانشهر، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 2 رزمنده شهید و 118 نفر مجروح شدند
30، تاریخ حمله: 14 آگوست 1983، محل: ارتفاعات قمطره، تعداد بمب: 1 نوع گاز شیمیایی: تاول‌زا، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 2 نفر شهید و 200 نفر مجروح شدند
31، تاریخ حمله: 15 آگوست 1983، محل: ساوجی، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
32، تاریخ حمله: 29 آگوست 1983، محل: سردشت، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
33، تاریخ حمله: 2 سپتامبر 1983، محل: سومار، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
34، تاریخ حمله: 24 سپتامبر 1983، محل: ارتفاعات بازی دراز، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 4 نفر مجروح شدند
35، تاریخ حمله: 21 اکتبر 1983، محل: خراطه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
36، تاریخ حمله: 25 اکتبر 1983، محل: مریوان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: خمپاره، تلفات: نامشخص
37، تاریخ حمله: 25 اکتبر 1983، محل: سردشت، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: 3 رزمنده مجروح شدند
38، تاریخ حمله: 25 اکتبر 1983، محل: روستای سیدلو، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
39، تاریخ حمله: 26 اکتبر 1983، محل: Sardush، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: گلوله توپ، تلفات: نامشخص
40، تاریخ حمله: 27 اکتبر 1983، محل: باینجان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: تاول‌زا، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 30 روستایی مجروح شدند
41، تاریخ حمله: 30 اکتبر 1983، محل: بانه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: -، تلفات: 8 نفر مجروح
42، تاریخ حمله: 1 نوامبر 1983، محل: حوالی مریوان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 16 رزمنده مجروح شدند
43، تاریخ حمله: 3 نوامبر 1983، محل: باینجان، تعداد بمب: 3، نوع گاز شیمیایی: خردل، نوع گلوله: -، تلفات: نامشخص
44، تاریخ حمله: 13 نوامبر 1983، محل: گرماب، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: نامشخص، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: 40 رزمنده مجروح شدند
45، تاریخ حمله: 13 نوامبر 1983، محل: پنجوین، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: اعصاب، نوع گلوله: -، تلفات: 17 رزمنده شهید و 60 نفر مجروح شدند
46، تاریخ حمله: 25 نوامبر 1983، محل: پاوه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: بمب هوایی، تلفات: نامشخص
47، تاریخ حمله: 29 دسامبر 1983، محل: اسکله 12 آبادان، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: خمپاره،، تلفات: 1 نفر مجروح
48، تاریخ حمله: 5 ژانویه 1984، محل: حسینیه، تعداد بمب: 1، نوع گاز شیمیایی: -، نوع گلوله: -، تلفات: 1 نفر مجروح

سند شماره 218

- شماره سند شورای امنیت: 816498 / S
- 19 آوریل 1984 (30 فروردین 1363)
نامه مورخ 18 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم چهار حادثه جنگ شیمیایی علیه جمهوری اسلامی ایران را به اطلاع جناب‌عالی می‌رسانم.

[ صفحه 125]

براساس اظهارات مقامات نظامی ایران، اقدامات جنایتکارانه بمباران شیمیایی ذیل توسط رژیم عراق در ماه مارس 1984 صورت گرفته است.
1- در 3 مارس در ساعت 00: 19 ژاندارمری شهر اسلامیه مورد حمله گلوله‌های توپخانه عراق قرار گرفت. که بر اثر آن تعدادی از پرسنل دچار سرگیجه و تهوع شدند.
2- در 15 مارس در ساعت 23:40 یک گلوله شیمیایی به ایستگاه حسینیه در استان خوزستان اصابت کرد.
3- در 17 مارس در ساعت 11:45 یکی از گردان‌های سی و سوم توپخانه مستقر در منطقه عملیاتی نجف اشرف در حمله دو هواپیمای عراقی هدف بمب‌های شیمیایی واقع شد. در این بمباران وحشیانه شیمیایی 1 افسر، 29 سرباز و 1 نفر از رزمندگان بسیج به شدت مجروح شدند.
4- در 20 مارس در ساعت 10:30، یک هواپیمای عراقی محل استقرار پرسنل نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران واقع در اطراف پایگاه خاتم الانبیاء (ص)، را هدف حمله قرار داد و بمب‌های شیمیایی پرتاب نمود که بر اثر آن 4 غیرنظامی شهید و 40 نفر مجروح شدند.
سعید رجائی خراسانی - نماینده دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

سند شماره 219

- شماره سند مجمع عمومی: 180 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت: 16502 / S
- 24 آوریل 1984 (4 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 19 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری عراق خطاب به دبیر کل سازمان ملل
بنا به اطلاع دولت متبوعم و نیز بازگشت به نامه مورخ 11 آوریل 1984 خود، احتراما به پیوست گزیده‌هایی از اطلاعیه‌های نظامی عراق در فواصل 1 تا 17 آوریل 1984، درباره گلوله باران اهداف غیرنظامی در خاک عراق از سوی نیروهای متجاوز ایران، ارسال می‌گردد. در نتیجه این گلوله باران خساراتی به مردم غیرنظامی و مراکز مسکونی و تأسیسات غیرنظامی وارد گشت.
با توجه به پافشاری رژیم ایران در تجاوزات وحشیانه علیه عراق، در این نامه 14 تصویر که نشان دهنده گلوله باران اهداف غیرنظامی در قسمت‌های مختلف خاک عراق می‌باشد، ارسال می‌گردد. فرصت را غنیمت شمرده و درخواست دولت متبوعم را که طی نامه مورخ

[ صفحه 126]

21 فوریه 1984 خطاب به جناب‌عالی (16361 / S) و درخواست از شما به عنوان یک مسئله اضطراری ارسال شده، متذکر می‌گردم تا با ترتیبات مؤثر و نظارت بین‌المللی، جامعه ملل را قادر سازید که تضمین نماینده شهرها، روستاها و مراکز غیرنظامی هدف گلوله باران واقع نخواهد شد و سازمان ملل تنها سازمانی است که با تصویب این قبیل تصمیمات می‌تواند آن را تضمین نماید.
ریاض م. س. القیسی - نمایندگی جمهوری عراق در سازمان ملل
پیوست
گزیده‌هایی از اطلاعیه‌های نظامی دولت عراق
در 1 آوریل 1984 توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره و خانقین را گلوله باران کرد. در این گلوله باران یک غیرنظامی مجروح شد و یک خانه مسکونی در بصره و شش خانه دیگر در خانقین آسیب دید.
در 2 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، خانقین و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. در این حملات دو غیرنظامی کشته و ده نفر مجروح شدند و به شش خانه مسکونی و چهار خودرو غیرنظامی در بصره و نواحی آن خسارت وارد شد. همچنین در خانقین دو خانه مسکونی تخریب شد و پنج خانه دیگر خسارت دید و چند غیرنظامی در مندلی مجروح شدند.
در 3 آوریل 1984 توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، زرباطیه و مندلی و نواحی آن را گلوله باران کرد. در این حملات، 9 غیرنظامی مجروح شدند و شش خانه مسکونی و نیز تأسیسات غیرنظامی در بصره آسیب دید. همچنین در نتیجه این گلوله باران یک کشتی مهندسی که در شط العرب لنگر انداخته بود، به آتش کشیده شد. در مندلی یک غیرنظامی مجروح شد و دو خانه مسکونی از بین رفت و نیز یک پارک در زرباطیه خسارت دید.
در 5 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای خانقین، مندلی و خرمال را گلوله باران کرد. در این حملات یک غیرنظامی کشته و سه نفر دیگر مجروح شدند، دو خانه مسکونی از بین رفت و دو خانه مسکونی دیگر و دو خودرو غیرنظامی در خانقین به آتش کشیده شد و در مندلی و خرمال تأسیسات غیرنظامی آسیب دید.
در 8 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، خانقین، شعیبیه و خرمال و نواحی آن را گلوله باران کردند. در این حملات دو خانه مسکونی تخریب و به یک خودرو غیرنظامی در بصره خسارت وارد گشت. سه خانه در شعیبیه از بین رفت و دو غیرنظامی مجروح و یک خانه مسکونی در خرمال تخریب شد و یک مدرسه آمادگی در خانقین آسیب دید.

[ صفحه 127]

در 9 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. در این حملات سه خانه مسکونی در مندلی و زرباطیه تخریب شد و به تأسیسات غیرنظامی بصره خسارت وارد گشت.
در 10 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد که سه خانه مسکونی در مندلی خسارت دید یا تخریب گردید.
در 11 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و خرمال و توابع آن را گلوله باران کرد. در طی این حملات یک کودک مجروح شد و یک مدرسه و خانه مسکونی در بصره خسارت دید. سه خانه مسکونی و یک مدرسه ابتدایی در مندلی خسارت دید و یک زن در شهر خرمال مجروح شد.
در 12 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و زرباطیه و روستایی در ناحیه شاهرابان (Shahraban) را گلوله باران کرد. اموال و تأسیسات غیرنظامی در بصره، مندلی و زرباطیه آسیب دید. سه غیرنظامی از جمله دو زن روستایی در ناحیه شاهرابان مجروح گردیدند.
در 13 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی، سید صادق، شانه‌دری و توابع آن را گلوله باران کردند. در طی این حملات یک غیرنظامی در بصره مجروح و در مندلی یک غیرنظامی کشته و چهار نفر مجروح شدند و دو خانه مسکونی خسارت دید. تأسیسات غیرنظامی در سید صادق و شانه‌دری آسیب دید.
در 14 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی، زرباطیه و خرمال و توابع آن را گلوله باران کردند. در طی این حملات یک دختر مجروح شده و دو خانه مسکونی و یک خودروی غیرنظامی در بصره آسیب دید. دو خانه مسکونی و یک مدرسه ابتدایی در مندلی آسیب دید. گلوله باران دشمن همچنین به تأسیسات غیرنظامی در خرمال و زرباطیه خسارت وارد ساخت.
در 15 آوریل 1984 توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد که یک خانه مسکونی در مندلی آسیب دید و به تأسیسات غیرنظامی در بصره خسارت وارد گشت.
در 16 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای مندلی و شعیبیه توابع آن را گلوله باران کرد و دو خانه مسکونی در شعیبیه تخریب شد و به یک خانه در مندلی آسیب وارد شد.
در 17 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهر مندلی و نواحی آن را گلوله باران کرد و به یک خانه مسکونی خسارت وارد ساخت.

[ صفحه 128]


سند شماره 220

- شماره سند مجمع عمومی: 215 / 39 / A
- شماره سند شورای امنیت: 16508 / S
- 27 آوریل 1984 (7 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 26 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراما تشکر دولت متبوعم را به دلیل انتشار سند]16433 / S[مربوط به جنایات عراق و توسل این رژیم به جنگ افزارهای شیمیایی ممنوعه علیه جمهوری اسلامی ایران ابراز می‌دارم و در واقع نخستین سند (98 / 37) پس از تصویب قطعنامه مجمع عمومی می‌باشد.
سعید رجائی خراسانی - سفیر نمایندگی دائمی

سند شماره 221

- شماره سند شورای امنیت: 16513 / S
- 30 آوریل 1984 (10 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 27 آوریل 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم احتراما توجه جناب‌عالی را به نقض مجدد حقوق بین‌المللی بشردوستانه از سوی رژیم عراق جلب می‌نمایم.
در سه‌شنبه 24 آوریل 1984، مناطق مسکونی شهرهای جنوبی ایران شامل آبادان و خرمشهر با آتش توپخانه سنگین مورد هدف قرار گرفت که یک غیرنظامی مجروح شد و چند ساختمان جدید التأسیس در خرمشهر مورد اصابت قرار گرفت، 24 خانه و مغازه و مرکز پزشکی در آبادان آسیب دید.
در 25 آوریل 1984 تعدادی هواپیمای جنگی عراق مناطق مسکونی پیرانشهر در استان آذربایجان غربی را بمباران کردند که براساس جدیدترین آمارها 17 نفر شهید و 34 نفر از غیرنظامیان بی‌گناه، مجروح شدند.
سعید رجائی خراسان - نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

[ صفحه 129]


سند شماره 222

- شماره سند مجمع عمومی: 811 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت: 16532 / S
- 4 می 1984 (14 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 2 می 1984 نمایندگی دائمی جمهوری عراق خطاب به دبیر کل سازمان ملل
بنا به اطلاع دولت متبوعم و پیرو نامه مورخ 24 آوریل 1984 خود (16502 / S)، احتراما به پیوست گزیده‌هایی از اطلاعیه‌های نظامی رسمی عراق را که در فواصل 18 تا 24 آوریل 1984 درباره گلوله باران اهداف غیرنظامی در خاک عراق به دست نیروهای متجاوز ایران صورت گرفت و خساراتی به غیرنظامیان، مراکز مسکونی و تأسیسات غیرنظامی وارد ساخته است، ارسال می‌نمایم.
فرصت را غنیمت شمرده و درخواست دولت متبوعم را در مورخ 21 فوریه 1984 خطاب به جناب‌عالی از سوی وزیر امور خارجه عراق (16361 / S)، تکرار می‌نمایم و از جناب‌عالی درخواست می‌نمایم ابتکارات لازم را به منظور گسترش ترتیبات مؤثر جهت تضمین نظارت بین‌المللی به صورتی که جامعه بین‌المللی را قادر سازد ضمانت دهند که شهرها، روستاها و غیرنظامیان مورد حمله واقع نگردند، اتخاذ نمایید. سازمان ملل، مجمعی است که می‌تواند این قبیل ترتیبات را تضمین دهد. از طرف دیگر رژیم ایران نیز قادر نخواهد بود به سیاست تجاوزگرانه و بی‌رحمانه خود در گلوله باران شهرها، روستاها و غیرنظامیان داخل عراق ادامه دهد.
ریاض م. س. القیسی - نمایندگی دائمی جمهوری عراق در سازمان ملل
پیوست
گزیده‌های اطلاعیه‌های نظامی عراق از تاریخ 18 تا 24 آوریل 1984
در 18 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی و شهر زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به خسارت به یک خانه مسکونی در شهر مندلی و برخی از تأسیسات غیرنظامی در بصره و زرباطیه منجر گردید.
در 19 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرستان‌های، مندلی، زرباطیه و توابع آن گلوله باران کرد. این گلوله باران 5 غیرنظامی مجروح شده و 8 خانه مسکونی و برخی از تأسیسات غیرنظامی شهر بصره خسارت دید. این گلوله باران همچنین به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی و زرباطیه آسیب رساند.

[ صفحه 130]

در 20 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و توابع آن را گلوله باران کرد. در این گلوله باران یک غیرنظامی کشته و 9 نفر دیگر مجروح شدند و دو خانه مسکونی و 5 خودروی غیرنظامی و نیز برخی از تأسیسات غیرنظامی آنجا آسیب دید.
در 21 آوریل 1984 توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. در این گلوله باران 6 غیرنظامی کشته و 12 نفر دیگر مجروح شدند و 5 منزل مسکونی و 6 خودروی غیرنظامی در بصره آسیب دید. تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی در نتیجه این گلوله باران آسیب دید.
در 22 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرستان‌های بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. در این گلوله باران 6 غیرنظامی کشته و 10 نفر دیگر مجروح شدند و 4 خانه مسکونی و 8 خودروی غیرنظامی در بصره آسیب دید. برخی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی نیز آسیب دید. همچنین رژیم ایران شهر خرمال و توابع آن را گلوله باران کرد و برخی از تأسیسات غیرنظامی در آنجا آسیب دید.
در 23 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرهای بصره، مندلی، زرباطیه و خرمال و توابع آن را گلوله باران کرد. در این گلوله باران 6 غیرنظامی مجروح شدند و 2 مدرسه و یک مغازه در بصره آسیب دید. همچنین این گلوله باران به برخی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی، زرباطیه و خرمال آسیب رساند.
در 24 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهرستان‌های بصره و مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. در این گلوله باران دو غیرنظامی کشته شدند که یکی از اینها کودک بود و سه نفر دیگر از جمله یک کودک مجروح شدند و یک خانه مسکونی و نیز یک خودرو غیرنظامی و برخی از تأسیسات غیرنظامی در بصره آسیب دید. همچنین این گلوله باران برخی از تأسیسات غیرنظامی در مندلی را تخریب کرده و یا به آنها خساراتی وارد ساخته است.

سند شماره 223

- شماره سند شورای امنیت: 16545 / S
- 9 می 1984 (19 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 9 می 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم و پیرو نامه‌های قبلی خود درباره اصرار رژیم عراق در گلوله باران اهداف غیرنظامی در خاک جمهوری اسلامی ایران، احتراما توجه جناب‌عالی را

[ صفحه 131]

جلب می‌نمایم که در 7 می 1984 رژیم عراق شهر آبادان و بیمارستان آن را گلوله باران کرد که به شهادت یک کارمند بیمارستان و مجروح شدن دو نفر دیگر منجر شد. این گلوله باران به تخریب چهار ساختمان و آتش‌سوزی در چهار منطقه شهر انجامید.
سعید رجائی خراسانی - نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

سند شماره 224

- شماره سند شورای امنیت: 16567 / S
- 17 می 1984 (27 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 14 می 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
احتراما متن نامه آقای علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران خطاب به جناب‌عالی ارسال می‌گردد.
سعید رجائی خراسانی - نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل
نامه مورخ 11 می 1984 وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران خطاب به دبیر کل
بیش از 43 ماه از شروع تجاوز فاجعه‌آمیز رژیم عراق علیه جمهوری اسلامی ایران سپری شده است. در این دوره، ملت ما در حالی که زیان‌های سنگین جانی و مالی متحمل شده، اما با افتخار از خودش دفاع می‌کند و به طور حتم در حفظ این دفاع ثابت قدم می‌باشد که این حق قانونی و وظیفه اسلامی ما تا برطرف ساختن کامل تجاوز و بازگشت به شرایط لازم جهت دست‌یابی به صلح عادلانه و پایدار، ادامه خواهد داشت. با توجه به مسئله اصلی جنگ و بروز آن که تجاوزی آشکار در نقض حقوق بین‌المللی از سوی رژیم عراق می باشد، نیاز به تکرار نیست، که قبلا در کلیه مجامع بین‌المللی بارها بیان کرده‌ایم. من قصد تکرار ابعاد غم‌انگیز بی‌توجهی سازمان بین‌المللی و دخالت‌هایش جهت ادامه و تشدید اقدامات تجاوزگرانه عراق را ندارم. هنوز مایلم توجه جناب‌عالی را جلب نمایم که عراق قبلا بعد جدیدی به سابقه جنایتکارانه خود با حملات موشکی و بمباران هوایی بخش‌های غیرنظامی و استفاده از سلاح‌های شیمیایی، انهدام شهرها و روستاهای تحت اشغال نظامی‌اش با دستگاه‌های مهندسی و تخریبی پیشرفته و تهدید جان غیرنظامیان سرزمین‌های تحت اشغال خود، افزوده بود که هر کدام جنایت جنگی بزرگی است به طوری که باید این سازمان بین‌المللی به طور مستقل مورد بررسی قرار دهد. اما در ماه‌های اخیر،

[ صفحه 132]

رژیم عراق برای بین‌المللی کردن جنگ به حمله به کشتی‌های متعلق به دیگر کشورها متوسل شده که با توجه به پیامدهای وخیم در تشدید آن، این سازمان بین‌المللی را متوجه مسئولیت خویش جهت اتخاذ اقدامات فوری از جمله در مورد این ماجرای خطرناک جدید عراق می‌نماییم. بدیهی است که هر گونه تلاشی درباره تشدید و تحرکات جدید عراق، باید به طور مستقل در این مقطع حساس جنگ مورد ملاحظه واقع گردد، در غیر این صورت عدم تصمیم‌گیری کارآمد، مشوق متجاوز خواهد بود، که اصلا نمی‌تواند قابل توجیه باشد. با توجه به وخامت این وضعیت، امیدوارم که در این زمان، سازمان ملل و سازمان‌های وابسته به آن اقدام فوری و قاطعی اتخاذ نمایند تا از بین‌المللی کردن جنگ توسط رژیم عراق در حمله به کشتی‌های بازرگانی مربوط به سایر کشورها، جلوگیری کنند.
علی اکبر ولایتی - وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

سند شماره 225

- شماره سند مجمع عمومی: 266 / 39 / A
- شماره سند شورای امنیت: 16572 / S
- 21 می 1984 (31 اردیبهشت 1363)
نامه مورخ 10 می 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
احتراما متن نامه آقای دکتر علی اکبر ولایتی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران خطاب به جناب‌عالی ارسال می‌گردد.
سعید رجائی خراسانی - نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل
پیوست
نامه مورخ 30 آوریل وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران خطاب به دبیر کل
بازگشت به نامه خود خطاب به جناب‌عالی که از طریق آقای کردووز در طی اقامتش در تهران مورخ 4 اوریل 1984 ارسال شد، مایلم توجه شما را به این حقیقت جلب نمایم که تاکنون با مکاتبات مکرر، به این مجمع جهانی اطلاع داده‌ایم که از آغاز جنگ تحمیلی علیه کشور ما که بیشتر از چهل ماه طول کشیده و آن به دلیل جاه‌طلبی‌های رژیم عراق جهت دست‌یابی به اهداف توسعه طلبانه‌اش می‌باشد، این رژیم به اقدامات ضد انسانی و جنایتکارانه بی‌شماری متوسل شده که نقض کلیه قوانین و مقررات بین‌المللی مربوط به جنگ می‌باشد.

[ صفحه 133]

در مورد نقض کنوانسیون چهارم ژنو 1949، رژیم عراق به طور مداوم مناطق غیرنظامی شهری و شهرهای بی‌دفاع جمهوری اسلامی ایران را از هوا و با موشک‌های زمین به زمین هدف قرار داده است که این حملات هوایی و موشکی به کشته شدن هزاران نفر از سال‌خوردگان، زنان و کودکان منجر شده است. رژیم عراق تعداد بسیاری از غیرنظامیان سرزمین‌های اشغالی ایران را بازداشت نموده و به اذیت و آزار، شکنجه و زندانی کردن آنها اقدام نموده است. در مورد نقض کنوانسیون 1925 ژنو، رژیم عراق از سلاح‌های شیمیایی که از بلوک‌های شرق و غرب به دست آورده، استفاده کرده و باعث شهادت بسیاری از شهروندان ما و مجروح شدن بسیاری گردیده است.
بدیهی است که پیامدهای فوری و آتی اقدامات جنایتکارانه و فاجعه‌آمیز عراق قبلا از سوی پزشکان ایرانی و خارجی که شهدا و قربانیان سلاح‌های شیمیایی را معاینه کرده‌اند، محقق شده است که حیات غیرنظامیان در کلیه مناطقی که در آن تسلیحات شیمیایی استفاده شده، به مخاطره افتاده است.
دولت جمهوری اسلامی ایران از آغاز این تجاوزات وحشیانه رژیم عراق، مکررا توجه این سازمان بین‌المللی را به تجاوزات و بمباران‌های مداوم و حملات موشکی به مناطق غیرنظامی، جلب کرده است. از همین رو موارد بی‌شماری از جنگ شیمیایی عراق به این سازمان جهانی گزارش شده است.
علی‌رغم گزارش مستند کارشناسان سازمان ملل که جهت تحقیق در مورد استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی اعزام شده بودند و با توجه به ابتکار با ارزش شخص جناب‌عالی، متأسفانه شورای امنیت هیچ گونه اقدام جدی جهت توقف حملات رژیم عراق و استفاده بیشتر از سلاح‌های شیمیایی، به عمل نیاورده است.
در حالی که دولت جمهوری اسلامی ایران یک بار دیگر توجه جناب‌عالی را به جنایات عراق جلب می‌کند و خواستار آن است که گام‌های مؤثری برداشته شود و اقداماتی صورت گیرد که تولید کنندگان و تحویل دهندگان سلاح‌های شیمیایی به عراق، صدور این قبیل محموله‌ها را متوقف سازند، همچنین اقدامات لازم را جهت توقف تولید، انباشت و فروش تسلیحات شیمیایی به آن رژیم به عمل آورده و نیز از استفاده بیشتر رژیم عراق از سلاح‌های شیمیایی، جلوگیری نماید.
یک بار دیگر فرصت را غنیمت شمرده و از تلاش‌های جناب‌عالی در اعزام کارشناسان سازمان ملل جهت تحقیق در مورد استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی در جنگ تجاوزگرانه‌اش علیه جمهوری اسلامی ایران، قدردانی و تشکر می‌گردد.
علی اکبر ولایتی - وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران

[ صفحه 134]


سند شماره 226

- شماره سند شورای امنیت: 16579 / S
- 23 می 1984 (2 خرداد 1363)
نامه مورخ 23 می 1984 نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراما به اطلاع جناب‌عالی می‌رسانم که در 15 می 1984، رژیم عراق شهرهای آبادان و خرمشهر را با توپخانه دوربرد گلوله باران کرد که به شهادت یک غیرنظامی و مجروح شدن دو نفر در آبادان و یک غیرنظامی در خرمشهر منجر شد. همچنین این حملات باعث آتش‌سوزی در بخش‌هایی از آبادان و خرمشهر گردید.
سعید رجائی خراسانی - نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل

سند شماره 227

- شماره سند مجمع عمومی: 815 / 38 / A
- شماره سند شورای امنیت: 16580 / S
- 23 می 1984(2 خرداد 1363)
نامه مورخ 21 می 1984 کاردار موقت هیئت نمایندگی دائمی عراق در سازمان ملل خطاب به دبیر کل
بازگشت به نامه مورخ 4 می 1984 خود (16532 / S) و بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراما به پیوست گزیده‌هایی از اطلاعیه‌های نظامی رسمی عراق در طی 29 آوریل 1984 تا 15 می1984 درباره گلوله باران اهداف غیرنظامی در خاک عراق که از سوی نیروهای متجاوز ایران صورت گرفت و منجر به خسارات کلی به مردم غیرنظامی شده و نیز به مراکز مسکونی و تأسیسات غیرنظامی آسیب رسانده، ارسال می‌گردد.
در این فرصت، مایلم یک بار دیگر درخواست دولت متبوعم را که در نامه مورخ 21 فوریه 1984 خطاب به جناب‌عالی که از طرف وزیر امور خارجه کشور متبوعم (16361 / S) ارسال شده مورد تأکید قرار دهم. شایسته است شما ابتکارات سریعی را به منظور گسترش ترتیبات مؤثری برای تضمین نظارت بین‌المللی اتخاذ نمایید که به موجب آن جامعه بین‌المللی بتواند تضمین دهد که شهرها، روستاها و مناطق غیرنظامی در عراق مورد حمله

[ صفحه 135]

قرار نگیرد، با توجه به اینکه سازمان ملل یک سازمان توانمند برای تضمین این قبیل ترتیبات می‌باشد. از سوی دیگر، ایران قادر نخواهد بود به سیاست تجاوزگرانه و وحشیانه خود جهت گلوله باران شهرها، روستاها و مناطق غیرنظامی در عراق ادامه دهد.
زهیر ابراهیم محمد - کاردار موقت جمهوری عراق
پیوست
گزیده‌های اطلاعیه‌های نظامی عراق از 29 آوریل تا 15 می 1984
در 29 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به جراحت 3 غیرنظامی منجر شد و به 2 خانه مسکونی و 1 خودرو غیرنظامی خسارت وارد کرد.
در 30 آوریل 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مرگ 4 غیرنظامی و جراحت 7 نفر منجر شد، به 1 بیمارستان، 3 خانه مسکونی، 1 هتل غیرنظامی و 2 خودرو در بصره خسارت وارد ساخت و به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در زرباطیه آسیب رساند.
در 1 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و نواحی آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مرگ 1 غیرنظامی منجر شد و 4 نفر دیگر مجروح شدند و 2 خانه‌ی مسکونی آسیب دید.
در 2 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان مندلی، سید صادق و شانه‌دری و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به 1 خانه مسکونی در بصره آسیب رساند و 3 خانه مسکونی و 1 خودروی غیرنظامی در مندلی آسیب دید و به برخی از اموال غیرنظامیان در سید صادق و شانه‌دری خسارت وارد ساخت.
توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان‌های مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مرگ 1 زن و مجروح شدن 4 غیرنظامی منجر شد و به 2 خانه مسکونی و 1 مدرسه در بصره آسیب رساند و در مندلی به مرگ 1 غیرنظامی منجر شد و به 4 خانه مسکونی، 1 خودروی غیرنظامی و 1 کافه و 1 باغ میوه در زرباطیه آسیب رساند.
در5 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان‌های مندلی، زرباطیه و خرمال و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به 1 خانه مسکونی در بصره آسیب رساند و در مندلی نیز به 1 خانه مسکونی خسارت وارد ساخت. در خرمال 1 کودک مجروح شد و به تعدادی از تأسیسات غیرنظامی در زرباطیه آسیب رساند.
در 6 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان‌های خانقین، مندلی و خرمال و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به 2 خانه مسکونی در بصره آسیب رساند و 1 مدرسه ابتدایی و 1 خانه مسکونی تخریب شد و 2 غیرنظامی در خانقین مجروح شدند و به

[ صفحه 136]

1 خانه مسکونی در مندلی آسیب وارد گشت و برخی از اموال غیرنظامیان در خرمال خسارت دید.
در7 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان‌های مندلی و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مرگ یک غیرنظامی و مجروح شدن 9 نفر دیگر و به انهدام 1 خانه مسکونی و خسارت به 6 خانه مسکونی در بصره منجر شد و 2 خانه مسکونی در مندلی آسیب دید.
در 8 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان‌های خانقین، مندلی، خرمال، سید صادق و شانه‌دری و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران در بصره به 1 مسجد، 1 خودرو و برخی از اموال غیرنظامیان خسارت وارد ساخت و به مرگ 1 غیرنظامی و مجروح شدن 7 نفر دیگر از جمله 3 زن و تخریب 3 خانه مسکونی، خسارت به 1 خودروی غیرنظامی و تعدادی باغ میوه در خانقین و به مجروح شدن 1 غیرنظامی و خسارت به 3 خانه مسکونی و 1 مدرسه در مندلی و مجروح شدن یک غیرنظامی و خسارت به خودروی غیرنظامی در شهرستان سید صادق منجر شد و همچنین به برخی از تأسیسات غیرنظامی در خرمال و شانه‌دری آسیب وارد ساخت.
در 9 می 1984، توپخانه رژیم ایران، شهر بصره و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مرگ 1 غیرنظامی منجر شد و 6 نفر مجروح شدند و به 3 خانه مسکونی و 1 رستوران غیرنظامی آسیب وارد گشت.
در 10 می 1984، توپخانه رژیم ایران شهر بصره و شهرستان‌های مندلی، زرباطیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به انهدام 3 خانه مسکونی و خسارت به 4 خودرو و تعدادی تأسیسات غیرنظامی در بصره منجر شد و نیز در زرباطیه به 2 خانه مسکونی آسیب وارد ساخت و به برخی از اموال غیرنظامیان در مندلی آسیب وارد گشت.
در 11 می 1984، توپخانه رژیم ایران، شهر بصره و شهرستان‌های خانقین، زرباطیه، شانه‌دری و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به مرگ 1 غیرنظامی در بصره منجر شد و 6 خانه مسکونی و 1 خودروی غیرنظامی در خانقین آسیب دید. این گلوله باران همچنین به تعدادی از تأسیسات غیرنظامیان در مندلی، زرباطیه و شانه‌دری آسیب وارد ساخت.
در 12 می 1984، توپخانه رژیم ایران، شهر بصره و شهرستان‌های مندلی، خانقین، سید صادق و شانه‌دری و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به برخی از اموال غیرنظامیان در بصره خسارت وارد ساخت و 2 غیرنظامی مجروح شده و 3 خانه مسکونی تخریب شد و 5 خانه مسکونی، 1 مدرسه ابتدایی، 4 خودرو و تعدادی باغ در خانقین آسیب دید. همچنین این گلوله باران به مجروح شدن 1 کودک منجر شد و در مندلی 3 خانه مسکونی آسیب دید و 1 شهروند در سید صادق مجروح شد.

[ صفحه 137]

در 13 می 1984، توپخانه رژیم ایران، شهر بصره و شهرستان‌های مندلی و خرمال را گلوله باران کرد. این گلوله باران به 2 خانه مسکونی در مندلی خسارت وارد ساخت و برخی از تأسیسات غیرنظامی در بصره و خرمال آسیب دید.
در 14 می 1984، توپخانه رژیم ایران، شهر بصره و شهرستان‌های مندلی، شعیبیه، سید صادق و شانه‌دری و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به برخی از تأسیسات غیرنظامی در بصره خسارت وارد ساخت و 1 غیرنظامی مجروح شد و به 3 خانه مسکونی خسارت وارد ساخت، در شعیبیه 1 خانه مسکونی تخریب شد و به برخی از اموال غیرنظامیان در سید صادق و شانه‌دری آسیب رساند.
در 15 می 1984، توپخانه رژیم ایران، شهرستان‌های مندلی، شعیبیه و توابع آن را گلوله باران کرد. این گلوله باران به تخریب 2 واحد مسکونی در مندلی منجر شد و به برخی از تأسیسات غیرنظامی در شعیبیه آسیب رساند.

سند شماره 228

- شماره سند شورای امنیت: 16583 / S
- 24 می1984 (3 خرداد 1363)
نامه مورخ 24 می 1984 نمایندگی دائمی جمهوری عراق خطاب به دبیر کل سازمان ملل
بنا به اطلاع دولت متبوعم، احتراما توجه جناب‌عالی و جامعه بین‌المللی را به این حقیقت جلب می‌نمایم که در 15 مارس 1984 مقامات ایرانی 50 عضو ارتش خلقی عراق را که در شرق بصره به اسارت درآمده بودند، اعدام کرده‌اند. مقامات ایران در اردوگاه زویرکو (Zawirko) این جنایات را مرتکب شدند و سپس اجساد آنها را در قبرستان شاه عبید سوزاندند.
این جنایت نفرت‌انگیز هیچ تردیدی را نسبت به ماهیت جنایتکارانه رژیم[...]ایران بر جای نمی‌گذارد. ما از ضمیر آگاه جامعه بین‌المللی می‌خواهیم که این جنایت تنفرآمیز را محکوم نمایند که نشان دهنده نقض آشکار ارزش‌های والای انسانی و اصول حقوق بین‌المللی بشردوستانه می‌باشد.
وظیفه سازمان ملل است که با اتخاذ کلیه اقدامات مؤثر، به این جنایات که مقامات ایرانی علیه اسیران جنگ مرتکب می‌شوند پایان دهد و ایران را به اجرای دقیق تعهدات بین‌المللی‌اش وادار سازد.
ریاض م. س. القیسی - نمایندگی دائمی جمهوری عراق در سازمان ملل